Viêm da cơ địa là một bệnh da liễu mãn tính, liên quan mật thiết đến cơ địa và yếu tố di truyền. Bệnh không chỉ khiến da bị tổn thương mà còn gây viêm nhiễm, đau rát, ngứa ngáy. Do bệnh cố thủ, dai dẳng và dễ tái phát nên không có phương pháp điều trị dứt điểm bệnh. Mục tiêu chính của điều trị là cải thiện các tổn thương trên da và ngăn ngừa các biến chứng.
Bệnh viêm da cơ địa là gì?
Bệnh viêm da cơ địa hay còn gọi là bệnh eczema thể địa hay bệnh chàm thể địa. Thuật ngữ này dùng để chỉ các tổn thương da mãn tính. Nó xu hướng tái phát nhiều lần và liên quan mật thiết đến các yếu tố cơ địa.
Bệnh thường bắt đầu từ 0 – 6 tuổi (chiếm 90%) và chỉ 10% trường hợp từ 6 tuổi trở lên. Trong số này, khoảng 50% trường hợp thuyên giảm hoàn toàn sau khi trưởng thành.
Bệnh đặc trưng bởi các tổn thương da dày lên, khô và ngứa, từ âm ỉ đến dữ dội. Trong một số trường hợp, bệnh còn có thể kèm theo hen suyễn, sốt cỏ khô hoặc viêm mũi dị ứng trong giai đoạn cấp tính.
Bệnh viêm da cơ địa không thể chữa khỏi hoàn toàn vì đây là bệnh mãn tính. Các biện pháp điều trị chủ yếu nhằm làm giảm các triệu chứng và hạn chế biến chứng.
Nguyên nhân & các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh
Đến nay, nguyên nhân gây ra bệnh vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy bệnh lý này có liên quan đến yếu tố di truyền và địa lý. Có đến 70% trường hợp có người thân mắc các bệnh tại chỗ như chàm, sốt cỏ khô, hen suyễn, viêm mũi dị ứng.
Nguyên nhân gây viêm da cơ địa
Ngoài ra, bệnh có thể bùng phát và tiến triển nặng khi có các yếu tố sau:
- Dị ứng: do sử dụng thuốc, ăn uống, tiếp xúc với hóa chất, phấn hoa, lông động vật… có thể kích thích hệ thống miễn dịch sản xuất IgE và gây bùng phát các triệu chứng của Viêm da cơ địa.
- Nhiễm trùng cấp tính: Nhiễm trùng cấp tính (viêm họng, cảm lạnh, viêm amidan, viêm tai giữa,…) có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch và làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh.
- Suy giảm miễn dịch: Suy giảm miễn dịch là một yếu tố nguy cơ làm khởi phát và tiến triển nặng của viêm da cơ địa và các bệnh viêm da mãn tính. Ở những đối tượng này, bệnh có thể kèm theo hen suyễn, sốt cỏ khô, viêm mũi dị ứng.
- Yếu tố khác: Bên cạnh đó, bệnh viêm da cơ địa còn có thể khởi phát bởi một số yếu tố khác như rối loạn nội tiết, căng thẳng thần kinh, thay đổi thời tiết đột ngột,….
Các triệu chứng của bệnh Viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa được đặc trưng bởi các tổn thương da khô, có vảy, nứt nẻ và ngứa. Tuy nhiên, hình thái tổn thương của bệnh có thể khác nhau ở từng lứa tuổi và giai đoạn phát triển.
1. Viêm da cơ địa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Theo thống kê của Bệnh viện Da liễu Trung ương, khoảng 60% ca bệnh khởi phát ở trẻ từ 0 – 1 tuổi. Bệnh bắt đầu chủ yếu ở giai đoạn trẻ từ 2 đến 3 tháng tuổi với các biểu hiện sau:
- Phát ban đỏ hình móng ngựa xuất hiện trên má, xung quanh miệng, trán, thân mình, cổ hoặc vùng bẹn.
- Bề mặt da có nhiều mụn nước nhỏ, khu trú hoặc lan tỏa.
- Sau đó các mụn nước vỡ ra, chảy dịch và loét da.
- Da có vảy, khô và có thể bị nhiễm trùng do vi khuẩn thứ phát
- Viêm da cơ địa ở giai đoạn này thường kèm theo tiêu chảy và viêm tai giữa.
2. Viêm da cơ địa ở trẻ em
Viêm da cơ địa ở trẻ em xảy ra ở trẻ từ 2-12 tuổi. Ở giai đoạn này, bệnh thường kèm theo đục thủy tinh thể và viêm kết mạc dị ứng.
Các triệu chứng điển hình của bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em:
- Tổn thương da khô, nứt nẻ và ngứa
- Thường xuất hiện ở vùng tì đè như mu bàn tay, đầu gối, khuỷu tay, mu bàn tay,…
- Các mảng địa hóa hình đĩa hiện diện
3. Viêm da cơ địa ở người lớn
Viêm da cơ địa ở tuổi trưởng thành có thể kèm theo sốt cỏ khô và hen suyễn. Hình thái tổn thương của bệnh khác nhau rõ rệt ở giai đoạn cấp tính và mãn tính.
Các triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa ở người lớn trong giai đoạn cấp tính bao gồm:
- Da có ban đỏ phẳng và không giới hạn ở vùng da xung quanh
- Trên bề mặt da xuất hiện những mụn nước li ti. mụn nước nhỏ, nông khác với mụn nước sâu và dày do tổ đỉa gây ra
- Sau đó các mụn nước vỡ ra gây chảy dịch, phù nề da và đóng vảy tiết dịch.
- Tổn thương da gây ngứa, rát và đau
- Xuất hiện bội nhiễm da nếu gãi vào vùng da bị tổn thương. Bội nhiễm đặc trưng bởi các tổn thương trên da với các vết loét, mụn mủ, sưng, nóng và đầu.
Ở giai đoạn mãn tính, bệnh gây ra các triệu chứng sau:
- Tổn thương da có dấu hiệu liken hóa (da sẫm màu, dày lên, nứt nẻ và phân chia rõ ràng với vùng da lân cận)
- Thường gây ngứa âm ỉ đến dữ dội
- Các triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa ở người lớn thường xuất hiện ở những vùng tì đè và nếp gấp như mu bàn tay, khuỷu tay, mặt trước khuỷu tay, đầu gối….
Bệnh viêm da cơ địa có nguy hiểm không?
Viêm da cơ địa là một bệnh da liễu mãn tính và hay tái phát. Bệnh gây ngứa, sưng, đau, rát, ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý, giấc ngủ, sinh hoạt làm việc, học tập, sinh hoạt.
Tuy nhiên, căn bệnh này có thể được kiểm soát nếu được điều trị tích cực và thiết lập một chế độ chăm sóc khoa học. Ngược lại, nếu không can thiệp điều trị, bệnh có thể tiến triển nặng và gây ra biến chứng:
- Viêm da thần kinh: là một biến chứng thường gặp của bệnh viêm da cơ địa. Biến chứng này xảy ra do thói quen gãi vùng da bị tổn thương dẫn đến thâm nhiễm và ngứa ngáy.
- Viêm da cơ địa bội nhiễm: Thói quen gãi da, vệ sinh da kém, lạm dụng thuốc bôi ngoài da có chứa corticoid… có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây bội nhiễm da. Tình trạng bội nhiễm da không chỉ gây ra các triệu chứng tại chỗ mà còn làm phát sinh một số triệu chứng toàn thân như sốt cao, đau, sưng hạch….
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh cơ địa: Bệnh viêm da cơ địa xảy ra do cơ thể nhạy cảm, dễ bị kích ứng bởi các yếu tố nội sinh và ngoại sinh. Do đó, nếu không được điều trị và kiểm soát, bệnh có thể bùng phát dữ dội, dai dẳng. Từ đó gây ra phản ứng quá mẫn của hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ bị sốt cỏ khô, hen suyễn và viêm mũi dị ứng. .
Phương pháp điều trị Viêm da cơ địa
Tùy mức độ bệnh mà chọn chữa tại nhà hay đến các phòng khám đa khoa, cơ sở y tế. Bác sĩ sẽ xem xét giai đoạn phát triển, độ tuổi, mức độ tổn thương, khả năng đáp ứng để chỉ định các phương pháp điều trị tương ứng.
1. Điều trị tại chỗ
Điều trị tại chỗ bao gồm sử dụng thuốc bôi và liệu pháp ánh sáng.
Điều trị viêm da cơ địa bằng thuốc bôi
- Trong giai đoạn đầu, nên sử dụng các dung dịch như Yarish, nitrat bạc 0,25%, nước muối sinh lý và Rivanol 1%,… để làm dịu da, sát khuẩn và giảm viêm nhiễm. Ở giai đoạn này, các tổn thương trên da thường có dấu hiệu tiết dịch. Vì vậy, người bệnh tránh sử dụng thuốc mỡ hoặc kem/gel.
- Khi tổn thương da ngừng chảy máu và xuất hiện vảy, nên dùng thuốc tím metyl 1%, dung dịch Milian, hoặc hồ nước để sát trùng. Những biện pháp này giảm sưng viêm và giúp vùng da tổn thương nhanh khô.
- Sau khi vùng da tổn thương khô có thể dùng corticoid bôi tại chỗ và kháng sinh. Chúng có tác dụng giảm viêm, chống ngứa, chống bội nhiễm.
- Đối với bệnh ở giai đoạn mãn tính, bác sĩ thường kê đơn thuốc bôi ngoài da có chứa corticoid kết hợp với kháng sinh và axit salicylic để giảm dày sừng, cải thiện tình trạng viêm, ngứa và ngăn ngừa nhiễm trùng.
2. Điều trị toàn thân
Điều trị bệnh viêm da cơ địa bao gồm dùng thuốc và nâng cao thể chất, sức đề kháng. Các phương pháp điều trị được sử dụng bao gồm:
- Sử dụng thuốc kháng histamine H1 để giảm tổn thương da và cải thiện tình trạng ngứa.
- Trong trường hợp bùng phát và viêm nặng, bác sĩ có thể cân nhắc sử dụng corticosteroid đường uống ngắn hạn. Loại thuốc này có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm nên chỉ được dùng khi lợi ích vượt trội nguy cơ có thể xảy ra.
- Nếu da có biểu hiện bội nhiễm, chỉ định dùng kháng sinh (Erythromycin / Tetracycline) liên tục 7-10 ngày.
- Bên cạnh đó, cần bồi bổ cơ thể bằng cách dành thời gian nghỉ ngơi, ăn uống điều độ. Người bệnh nên hạn chế rượu bia, cà phê và tránh tiếp xúc với các yếu tố gây kích ứng.
Các chuyên gia y tế, bác sĩ khuyến khích bạn đọc bổ sung các nhóm thực phẩm đa chức năng. Đặc biệt là axit folic, omega 3, vitamin E, collagen. Đây là những sản phẩm giúp tăng cường sức khỏe làn da và chăm sóc da từ bên trong.
Mọi thắc mắc xin liên hệ số Hotline 0971.122.497 hoặc Chat trực tiếp với bác sĩ tư vấn.
